Απάντηση του Μίκη Θεοδωράκη στους συκοφάντες του
14.06.2012
Είμαι Έλληνας και γι' αυτό υπερήφανος γιατί είμαστε ο μοναδικός λαός στην Ευρώπη που την εποχή της γερμανικής κατοχής (1941-44) όχι μόνο δεν διώξαμε του Εβραίους αλλά αντίθετα προστατέψαμε με όλα μας τα μέσα τη ζωή τους.
Εγώ προσωπικά, παρτιζάνος του Ελληνικού Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού (ΕΛΑΣ) την εποχή εκείνη, θυμάμαι ότι είχαμε υπό την προστασία μας πολλές οικογένειες Ελλήνων Εβραίων, δώσαμε μάχες με τα SS για να τους σώσουμε και γι' αυτό είχαμε πολλά θύματα.
Αργότερα συνέθεσα τον κύκλο "Mauthausen" που ειδικά στο Ισραήλ το θεωρούν σαν ένα είδος εθνικού τους ύμνου. Και ήταν από τις μεγαλύτερες συγκινήσεις της ζωής μου όταν πολλά χρόνια αργότερα, στην δεκαετία του '80, αξιώθηκα να διευθύνω μέσα στο ίδιο το στρατόπεδο συγκεντρώσεως του Mauthausen το έργο αυτό, που τραγουδήθηκε στα ελληνικά από την πρώτη ερμηνεύτριά του την Μαρία Φαραντούρη, στα Γερμανικά από την Gisela May και στα Εβραϊκά από την Ισραηλινή τραγουδίστρια Elinoar Moav. Έκτοτε το διηύθυνα ακόμα μία φορά μέσα στο στρατόπεδο, ενώ ακούγεται συνεχώς στον χώρο αυτόν ηχογραφημένο.
Στα 1972 έσπασα το μποϋκοτάζ των Ευρωπαίων και έδωσα στο Ισραήλ δεκάδες συναυλίες που έμειναν ιστορικές λόγω της μεγάλης αγάπης που υπήρχε αμοιβαία και από τα δύο μέρη.
Την εποχή εκείνη ο τότε Αντιπρόεδρος της Ισραηλινής Κυβέρνησης Αλόν μου ανέθεσε την πρώτη αποστολή, να μεταφέρω μήνυμα Ειρήνης εκ μέρους της Κυβέρνησης στον Αραφάτ. Συνάντησα τον Αραφάτ για τον σκοπό αυτό στην Βηρυττό και μάλιστα πριν τη συνάντηση έδωσα και μια press-conference σε κάποια αίθουσα. Μια ομάδα φανατικών Παλαιστινίων είχε αποφασίσει να με δολοφονήσει την ώρα που έδινα την press-conference, γιατί με θεωρούσαν άνθρωπο των Εβραίων. Μου το είπε την επομένη ο ίδιος ο Αραφάτ, μαζί με ...την ομάδα των υποψήφιων δολοφόνων μου. Τι με έσωσε; Η αληθινή μου αγάπη για τους δυο μάρτυρες λαούς: τους Εβραίους και τους Παλαιστίνιους.
«Όταν σε ακούσαμε στην press-conference», μου είπαν, «καταλάβαμε ότι κάνουμε λάθος». Τι είπα; «Η διαφορά σας δεν πρόκειται να λυθεί με τα όπλα αλλά με την αλληλοκατανόηση. Από την άλλη μεριά υπάρχουν άνθρωποι σαν κι εσάς απλοί, συνηθισμένοι, εργατικοί, με αγάπη, που αγαπούν την οικογένειά τους και τον τόπο τους όπως κι εσείς. Αυτούς να ψάξετε να βρείτε, γιατί μ' αυτούς θα μπορέσετε να ζήσετε ειρηνικά».
Ο Αραφάτ μου είπε: «Τραγούδησες τους Εβραίους κι έκανες καλά, γιατί κι αυτοί είναι ένας λαός βασανισμένος. Όπως εμείς. Γι' αυτό σε παρακαλώ, γράψε ένα τραγούδι και για μας...». Έτσι έγραψα κι ένα τραγούδι για τον Παλαιστινιακό λαό που το ονόμασαν Εθνικό τους ύμνο.
Όταν πολύ αργότερα έγινε στο Όσλο η απονομή του Νόμπελ Ειρήνης στους Ραμπιν (Ισραήλ) και Αραφάτ (Παλαιστίνη), η συμφωνική ορχήστρα του Όσλο με σολίστ την Φινλανδέζα τραγουδίστρια Άρια Σαγιονμάα έπαιξε το «Mauthausen» προς τιμήν του Ισραήλ και το τραγούδι που συνέθεσα ως Ύμνο των Παλαιστινίων, προς τιμήν του Παλαιστινιακού λαού. Και μόνο ο συμβολισμός αυτός φτάνει για να δείξει τη θέση μου μέσα στις σκέψεις και τις καρδιές των δύο λαών.
Πήγα πολλές φορές στο Ισραήλ, στην Παλαιστίνη, στον Λίβανο, πάντοτε με την σκέψη μου στην ειρήνη, την φιλία, την συνύπαρξη και συνεργασία μεταξύ αυτών των δύο μαρτυρικών λαών. Ως Έλληνας αισθάνομαι κοντά τους, σαν να ανήκουμε στην ίδια οικογένεια. Όμως για μερικούς, τους φανατικούς και των δύο πλευρών, έγινα το κόκκινο πανί. Γιατί; Μα γιατί έχω την ειλικρίνεια και το θάρρος να λέω την αλήθεια και μάλιστα μέσα στο στόμα του λύκου. Έτσι όταν είμαι στην Παλαιστίνη μιλώ ανοιχτά και δημόσια ενάντια στους φανατικούς της χώρας που με μισούν και όταν βρίσκομαι στο Ισραήλ κάνω το ίδιο δημόσια και ανοιχτά ενάντια στους φανατικούς, που όμως αυτοί λόγω της διασποράς των Εβραίων σε όλες τις χώρες του κόσμου, έχουν τη δυνατότητα να μετατρέπουν το μίσος τους σε δηλητήριο και τερατώδη ψέματα.
Στην όπερά μου «Οι μεταμορφώσεις του Διονύσου» (όπου έχω γράψει και το λιμπρέτο εκτός από τη μουσική) υπάρχει μία σκηνή στην οποία οι Εβραίοι μεταφέρονται από τα SS σε στρατόπεδα εξόντωσης. Είναι μια κορυφαία μέσα σε όλο μου το έργο στιγμή, καταδίκης του Ναζισμού, στην οποία ξεδιπλώνεται με τον πιο ανθρώπινο τρόπο η ψυχική και πνευματική μου συντριβή από το μαρτύριο των Εβραίων.
Άλλωστε αυτά τα αισθήματα της καταδίκης του ρατσισμού και της υπεράσπισης των θυμάτων του, κατηύθυναν τις αποφάσεις και τις πράξεις μου σε όλη μου τη ζωή, με οδήγησαν σε συνεχείς διώξεις και με έφεραν συχνά στα πρόθυρα του θανάτου.
Δεν είναι λοιπόν απλή πράξη συκοφαντίας να με χαρακτηρίζουν ρατσιστή και αντισημίτη αλλά εκδήλωση άκρατου ηθικού ξεπεσμού, που συνήθως προέρχεται από κύκλους προσκείμενους σε οργανώσεις και πρόσωπα που βρίσκονται στην υπηρεσία του Νεοναζισμού, που η γενική κρίση τους επιτρέπει να ξανασηκώνουν κεφάλι, να μας απειλούν και -αν είναι ποτέ δυνατόν- να κατηγορούν αυτοί εμάς για ... Αντισημιτισμό, χρησιμοποιώντας ως όπλο τη διαστρέβλωση και το ψεύδος !
Λες σε μια τρίωρη συνέντευξη «αντι-αντισημίτης» αντί «αντιρατσιστής» κατά λάθος, απομονώνουν μία και μόνη φράση και υψώνουν αυτή την λέξη σαν λάβαρο, γιατί τόσο πολύ τους συμφέρει. Πόσα χρόνια άραγε με περίμεναν στη γωνία για ένα τέτοιο λάθος... Πώς όμως ταιριάζει η λέξη «αντισημίτης» με όσα λέω αμέσως μετά; «Αγαπώ τον εβραϊκό λαό με τον οποίο ζήσαμε στην Ελλάδα χρόνια μαζί και υποφέραμε μαζί και μισώ τον Αντισημιτισμό»; Υποθέτω ότι αυτά δεν τα μετέφρασαν βεβαίως οι διάφοροι εχθροί μου. Κι όμως είναι η ΑΚΡΙΒΩΣ επόμενη φράση. Άρα δεν είναι κάτι που προσπαθώ να εφεύρω τώρα εκ των υστέρων για δικαιολογία, ΕΙΝΑΙ έτσι και αποδεικνύεται κατά τρόπο αναμφισβήτητο αν ακούσει κανείς ΟΛΟΚΛΗΡΗ την φράση, ακριβώς όπως την είπα και όχι ένα μόνο μέρος της, αυτό που συμφέρει στους εχθρούς μου.
Ίσως θα απορήσει κανείς, πώς και γιατί μερικοί επιμένουν να συκοφαντούν έναν τόσο πιστό φίλο του Ισραήλ και των Εβραίων και προσπαθούν με κάθε τρόπο να με εμφανίσουν με το ζόρι αντισημίτη. (Ποιον; Αυτόν που γνώρισε τα υπόγεια της Γκεστάπο για να τους σώσει.!)...
Όμως η εξήγηση τελικά είναι απλή: Έχω πολλούς φίλους Εβραίους που συμφωνούν απόλυτα μαζί μου. Κάποιοι μάλιστα απ' αυτούς συμφωνούν μαζί μου παρά το ότι ζουν μέσα στο Ισραήλ, δηλαδή μέσα στην καθημερινή δίνη των γεγονότων. Άρα αν οι απλοί άνθρωποι του λαού του Ισραήλ ακούσουν τις απόψεις μου όπως πραγματικά είναι, υπάρχει ο «κίνδυνος» (για τους εχθρούς μου βεβαίως) να συμφωνήσουν μαζί μου, ότι η λύση στο πρόβλημα δεν είναι η βία και τα όπλα αλλά η συνύπαρξη και η Ειρήνη. Όμως αυτό δεν αρέσει στους εχθρούς μου. Γιατί βεβαίως πάρα πολλές φορές έχω διαφωνήσει απόλυτα με την πολιτική του κράτους του Ισραήλ και έχω διατυπώσει τη διαφωνία μου αυτή με τον πιο έντονο και κατηγορηματικό τρόπο (όπως κάνω πάντα). Για να μην υπάρχει λοιπόν ο κίνδυνος να συμφωνήσουν μαζί μου, δεν πρέπει να ακούσουν τις απόψεις μου. Και ποιος είναι ο καλύτερος και απόλυτα ασφαλής τρόπος για να το πετύχουν; Μα η πάγια μέθοδός τους: Να μου κολλήσουν την «ταμπέλα» του Αντισημίτη, οπότε κανείς Εβραίος σε κανένα μέρος της γης να μη θέλει να ακούσει όχι τις απόψεις μου αλλά ούτε καν το όνομά μου.
Τώρα, ειδικά στην Γαλλία όπου ξαφνικά «θυμήθηκαν» την συγκεκριμένη συνέντευξη σχεδόν ενάμιση χρόνο από τότε που δόθηκε, έχουν βεβαίως και άλλο λόγο που το κάνουν: να χτυπήσουν την Αριστερά. Το δήθεν «επιχείρημά» τους (που επί πλέον είναι και ψευδές) είναι ότι ο επί κεφαλής της κ. Melenchon με γνωρίζει, επομένως ... έχει φίλους Αντισημίτες! Όμως η αλήθεια δυστυχώς γι' αυτούς είναι ολοφάνερη και πιστεύω ότι κάθε στοιχειωδώς καλοπροαίρετος άνθρωπος την καταλαβαίνει.
Αν λοιπόν και μετά από όλα αυτά κάποιοι επιμείνουν ακόμα να με εμφανίζουν ως κάτι που δεν υπήρξα ποτέ στη ζωή μου και ούτε και τώρα φυσικά είμαι, δεν θα πρέπει να υπάρχει καμμιά αμφιβολία σε κανένα ότι το κάνουν εκ του πονηρού, γιατί τους ενοχλεί η ατσάλινη πίστη μου στην Ειρήνη και τη συνύπαρξη των δύο μαρτύρων-λαών.
Αθήνα, 15.6.2012
Μίκης Θεοδωράκης
The text is available in French and English