Καρναβάλι
1947
Περιγραφή:
Καρναβάλι
Σύνθεση: 1947 Ικαρία - 1952 Αθήνα
Το ΚΑΡΝΑΒΑΛΙ (Carnaval) πρωτοπαρουσιάστηκε από το Ελληνικό Χορόδραμα της Ραλλούς Μάνου στην Όπερα της Ρώμης τον Μάρτιο του 1953 υπό την διεύθυνση του Ανδρέα Παρίδη. Ο αρχικός του τίτλος ήταν ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΠΟΚΡΙΑ και ήταν παραγγελία του Χοροδράματος προς τον συνθέτη.
Ο Θεοδωράκης βασίστηκε στα μουσικά του αποθέματα, στα σχέδια που είχε ήδη κάνει στα 1947-48, όταν ήταν εξόριστος στην Ικαρία. Τότε που τον είχαν εντυπωσιάσει τα λαϊκά τραγούδια που τραγουδούσαν οι συνεξόριστοί του, και ιδιαίτερα ο «Ανδρέας Ζέππος». Πράγματι, το θέμα του τραγουδιού αυτού κυριαρχεί στο «Μεγάλο Χορό». Όμως από κει και πέρα, όλα τα υπόλοιπα μελωδικά θέματα μπορούν να θεωρηθούν σαν προαναγγέλματα της μετέπειτα τραγουδιστικής του περιόδου. Με το ΚΑΡΝΑΒΑΛΙ ο Θεοδωράκης επιχειρεί για πρώτη φορά να «ντύσει» νεοελληνικές μελωδίες και χορούς με συμφωνικά ορχηστρικά χρώματα. Αργότερα θα χαρακτηρίσει την προσπάθειά του αυτή σαν «μετασυμφωνική» μουσική. Δηλαδή αναζήτηση της χρυσής τομής μεταξύ της λαϊκής και της έντεχνης μουσικής.
Η ιστορία – μια απλή ερωτική ιστορία σαν αφορμή για την καλλιτεχνική αναπαράσταση της νεοελληνικής Αποκριάς – και η χορογραφία ήταν της Ραλλούς Μάνου, που χόρεψε και τον κύριο ρόλο, τα δε σκηνικά του Σπύρου Βασιλείου. Το έργο σημείωσε μεγάλη επιτυχία και έκτοτε δόθηκε σε πολλές παραστάσεις στην Αθήνα.
Με τη μορφή της συμφωνικής σουίτας παίχτηκε τον ίδιο χρόνο από την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών στην αίθουσα « Ορφεύς», πάντοτε υπό τη διεύθυνση του Ανδρέα Παρίδη.
Στα 1957 ο Colin Davis το ερμήνευσε με τη Συμφωνική του Εδιμβούργου, σημειώνοντας για το έργο την αρχή μιας διεθνούς καριέρας.
Πολλά από τα μέρη του έργου αυτού ο συνθέτης τα ενσωμάτωσε στο μπαλέτο ΖΟΡΜΠΑΣ, στα 1988, κατά την επιθυμία του χορογράφου Lorca Massine και της Arena di Verona, που ήθελαν να αποτελείται από τους πιο λαμπρούς χορούς και τραγούδια του Θεοδωράκη.
Andreas Brandes
