Γιώργος Νταλάρας: Η ποίηση στη μουσική του Μίκη Θεοδωράκη
Τρίτη 18 και Τετάρτη 19 Μαρτίου 2014
ΗΜ/ΝΙΑ ΚΑΤΑΧΩΡΗΣΗΣ: 18.03.2014
Μια σύγχρονη προσέγγιση των τραγουδιών του κορυφαίου έλληνα συνθέτη σε στίχους Γιάννη Ρίτσου, Οδυσσέα Ελύτη, Γιώργου Σεφέρη, Ανδρέα Κάλβου, Μανώλη Αναγνωστάκη, Τάσου Λειβαδίτη, Μιχάλη Κατσαρού, Γιάννη Θεοδωράκη, Μάνου Ελευθερίου, Δημήτρη Χριστοδούλου, Πάμπλο Νερούδα, Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα, αλλά και του ίδιου.
‘Ρωμιοσύνη’ – ‘Επιτάφιος’ – ‘Επιφάνια Αβέρωφ’ - ‘Άξιον Εστί’ - ‘Μικρές Κυκλάδες’ - ‘Λιανοτράγουδα της πικρής πατρίδας’- ‘Λυρικά’-‘Μπαλάντες’, τραγούδια που για πολλές δεκαετίες αποτέλεσαν μυστική πηγή δύναμης που ένωσε τις ψυχές των Ελλήνων
σ’έναν μύθο κοινό
Συμμετέχουν : η Ελεονώρα Ζουγανέλη και ο Μίλτος Πασχαλίδης
Τρίτη 18 και Τετάρτη 19 Μαρτίου, στις 8.30 το βράδυ
Μέγαρο Μουσικής Αθηνών
Αίθουσα Χρήστος Λαμπράκης
Δεν είναι η πρώτη φορά που ο Γιώργος Νταλάρας ερμηνεύει Μίκη Θεοδωράκη. Μελοποιημένα ποιήματα του Γιάννη Ρίτσου, του Οδυσσέα Ελύτη, του Μανώλη Αναγνωστάκη, του Τάσου Λειβαδίτη,του Μιχάλη Κατσαρού, του Γιάννη Θεοδωράκη αλλά και του ίδιου του συνθέτη που αποτέλεσαν για πολλές δεκαετίες μυστική πηγή δύναμης που ένωσε τις ψυχές των ανθρώπων σ’έναν μύθο κοινό. Στο σημερινό όμως σκληρό περιβάλλον της απόγνωσης όπου ο κοινός μύθος έχει κατακερματιστεί, η επιλογή του σπουδαίου έλληνα τραγουδιστή και μουσικού να προσεγγίσει με τη μοναδική του ερμηνευτική αρτιότητα όλα αυτά τα τραγούδια, είναι στην ουσία της μια επιθυμία να αναδείξει όχι μόνον την τεράστια αξία λόγου και μουσικής αλλά και να υπενθυμίσει τον ανθρωπισμό ενός έργου που αποκαλύπτει ταπεινούς καθημερινούς ανθρώπους και αποκαλύπτεται σ’αυτούς.
Την Τρίτη 18 και την Τετάρτη 19 Μαρτίου, στις 8.30 το βράδυ, ο Γιώργος Νταλάρας ανεβαίνει στη σκηνή της Αίθουσας Χρήστος Λαμπράκης για να ερμηνεύσει τραγούδια ιδιαίτερα επίκαιρα, τραγούδια που δεν είναι «εύκολα» και διασκεδαστικά ούτε κολακεύουν την ανάγκη για γλέντι και εκτόνωση, καταφέρνουν όμως – όπως και στο παρελθόν - να διεγείρουν το συναίσθημα, τη σκέψη, την αγωνία, τα ερωτήματα σε έναν λαό που ενώνεται μέσα από αυτά, νιώθει περηφάνια και βαθιά ανάγκη να τα τραγουδήσει με μια φωνή. Πρόκειται για στίχους μεγάλων ελλήνων ποιητών που έγιναν προσιτοί σ’ένα ευρύ κοινό - το οποίο για 50 και πλέον χρόνια σκέφτηκε, έδρασε και πάλεψε μέσα απ’αυτούς – μέσα από τις εμπνευσμένες συνθέσεις του Μίκη Θεοδωράκη, τον βαθιά λυρικό και επικό χαρακτήρα της μουσικής του. Λαϊκά τραγούδια που έθεσαν θεμελιώδεις αξίες και σταθερές στη σύγχρονη ελληνική μουσική δημιουργία.
Καλεσμένοι του Γιώργου Νταλάρα σ’ αυτό το εξαιρετικό μουσικό εγχείρημα, μια ξεχωριστή ερμηνεύτρια της νέας γενιάς με σπάνιο ταλέντο, η Ελεονώρα Ζουγανέλη, αλλά και ένας από τους σημαντικότερους τραγουδοποιούς της εποχής μας, ο Μίλτος Πασχαλίδης που επιχειρεί τη δική του ερμηνεία στο Θεοδωράκη με σεβασμό και αγάπη. Συμμετέχει η Νεανική Χορωδία Λεόντειου Λυκείου Νέας Σμύρνης. Η διδασκαλία της Χορωδίας είναι της Κατερίνας Βασιλικού.
Η επιλογή των τραγουδιών είναι του Γιώργου Νταλάρα ο οποίος υπογράφει και τις ενορχηστρώσεις τους σε συνεργασία με τον Γιώργο Παπαχριστούδη που είναι και ο διευθυντής της 14μελούς ορχήστρας. Την ορχήστρα αποτελούν οι μουσικοί: Γιώργος Παπαχριστούδης πιάνο, Νίκος Ζέρβας πλήκτρα, Θανάσης Σοφράς μπάσο, Χρήστος Ζέρβας κιθάρα, Ανδρέας Κατσιγιάννης σαντούρι,Ντάσσο Κούρτι ακορντεόν, Μαρίνος Τρανουδάκης κρουστά, και ο Πέτρος Κούρτης τύμπανα. Σολίστ: Μανώλης Καραντίνης, Γιώργος Μάτσικας μπουζούκι. Συμμετέχει Τρίο Εγχόρδων που αποτελούν οι : Λευκή Κολοβού βιολοντσέλο, Μπρουνίλντα Ευγενία Μάλο βιολί, Πωλίνα Κουμή βιόλα
Η συναυλία του Γιώργου Νταλάρα πραγματοποιείται στο πλαίσιο του Κύκλου Ποίηση και Μουσική της Σειράς Ελληνικό Τραγούδι.
Το πρόγραμμα της συναυλίας θα ξεκινήσει με τρία τραγούδια σε στίχους του νομπελίστα ποιητή Γιώργου Σεφέρη από τα ‘Επιφάνια’ έργο που ο Μίκης έγραψε στο Παρίσι στα 1960-61: ‘Kράτησα τη ζωή μου’, ‘Μέσα στις θαλασσινές σπηλιές’, «Άρνηση» (Στο ‘Περιγιάλι’). Στη συνέχεια θα ακουστεί το σπαρακτικό ‘Μέρα μαγιού’ σε στίχους Γιάννη Ρίτσου από τον ‘Επιτάφιο’, η ‘Όμορφη πόλη’ σε στίχους του Γιάννη Θεοδωράκη από το έργο «Λιποτάκτες», ‘Από το παράθυρο σου’ σε στίχους Ιάκωβου Καμπανέλλη από το θεατρικό ‘Γειτονιά των Αγγέλων’ που ανέβηκε με πρωταγωνιστές την Τζένη Καρέζη και τον Νίκο Κούρκουλο το 1963.
Ακολουθούν τα τραγούδια ‘Χάθηκα’ σε στίχους Γιάννη Θεοδωράκη, από τους ‘Λιποτάκτες’, το τρυφερό ‘Του μικρού βοριά’: από τις ‘Μικρές Κυκλάδες’ (1963) του Οδυσσέα Ελύτη, ‘Ποιος τη ζωή μου’ σε στίχους Μάνου Ελευθερίου από τα ‘Τραγούδια του Αγώνα’ (1971), ‘Παράπονο΄ σε στίχους Δημήτρη Χριστοδούλου από την ‘Πολιτεία’, ‘Μια μέρα θα στο πω’ σε στίχους Τάσου Λειβαδίτη από τα «Λυρικά» (1976), τραγούδια που έχουν έντονη πολιτική χροιά και συνιστούν τη μοναδική ολοκληρωμένη δουλειά της συνεργασίας του ποιητή με το συνθέτη ο οποίος και τα πρωτοερμήνευσε. Σε στίχους του μεγάλου μας ποιητή Γιάννη Ρίτσου, είναι και τα επτά από τα «18 Λιανοτράγουδα της πικρής πατρίδας» - σύνθεση του 1972 - που πρωτοηχογραφήθηκαν στο Παρίσι αλλά και την Ελλάδα, κρυφά, στη διάρκεια της χούντας, που θα ακουστούν στη συνέχεια: ‘Αναβάφτιση’, Κουβέντα μ’ένα λουλούδι, ‘Καρτέρεμα’, ‘Λαός’, ‘Εδώ το φως’, ‘Ο ταμένος’ και τη ‘Ρωμιοσύνη μην την κλαις’. Το πρώτο μέρος θα ολοκληρωθεί με το ‘Ασμα ασμάτων’ από την ‘Μπαλάντα του Μαουτχάουζεν’ (1966) σε στίχους Ιάκωβου Καμπανέλλη, το America Insurrecta από το εμβληματικό Κάντο Χενεράλ σε στίχους Πάμπλο Νερούδα, και το ‘Antonio Torres Heredιa’ από τοRomancero Gitano σε στίχους Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα σε απόδοση Οδυσσέα Ελύτη (1967).
Το δεύτερο μέρος της συναυλίας ανοίγει με το ορχηστρικό ‘Οι Χαρταετοί΄ από τη ‘Γειτονιά των Αγγέλων’ και συνεχίζει με τα τραγούδια: ‘Στα περβόλια’ σε στίχους του ίδιου του συνθέτη από το‘Τραγούδι του νεκρού αδελφού’, ‘Βραδιάζει (ξημέρωμα σε γύρεψα) σε στίχους Δημήτρη Χριστοδούλου από την ‘Πολιτεία β’ (1964) και τρία τραγούδια από τις «Μπαλάντες» (1973) του Μανώλη Αναγνωστάκη που γράφτηκαν και μελοποιήθηκαν επί χούντας για να κυκλοφορήσουν αμέσως μετά την πτώση της, ‘Το ναυάγιο’, ‘Δρόμοι παλιοί’ και ‘Ισκιοι βουβοί’. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει ακόμη τα τραγούδια ‘Την πόρτα ανοίγω το βράδυ’ σε στίχους Τάσου Λειβαδίτη από τα ‘Λυρικά’, ‘Αυτούς που βλέπεις’ του Μιχάλη Κατσαρού από τη ‘Μαγική Πόλη’, ‘Εις Σάμον’ σε στίχους του Ανδρέα Κάλβου από την Αρκαδία IV, καθώς και τέσσερα υπέροχα τραγούδια από το ‘Αξιον Εστί’ σε ποίηση Οδυσσέα Ελύτη.
Το «Άξιον Εστί» (1964), ένα ποιητικό έργο σε μορφή εκκλησιαστικής λειτουργίας, μια εξιστόρηση του δράματος και των παθών του ελληνισμού που η αρχική παρουσίασή της ως μια σύγχρονη λειτουργία, με τη θεία μουσική του Θεοδωράκη και τις κατανυκτικές φωνές των Γρηγόρη Μπιθικώτση και Μάνου Κατράκη, έμελε να εμπνεύσει έναν ολόκληρο λαό. ‘Της αγάπης αίματα’, ‘Με το λύχνο του άστρου’, Ανοίγω το στόμα μου’ και της ‘Δικαιοσύνης ήλιε νοητέ’ είναι τα τραγούδια που επέλεξε ο Γιώργος Νταλάρας για τη συναυλία αυτή. Και για τη συνέχεια : ΄Νύχτα μαγικιά΄ (Ποτέ μαζί) σε στίχους Γιάννη Θεοδωράκη από τους ΄Χαιρετισμούς΄ (1980) και ‘Μαρίνα’ σε στίχους Οδυσσέα Ελύτη από τις ‘Μικρές Κυκλάδες’.
‘Αυτά τα δέντρα’, ‘Όταν σφίγγουν το χέρι’, ‘Μπήκαν στα σίδερα’ και ΄Θα σημάνουν οι καμπάνες’ είναι τα τραγούδια σε στίχους Γιάννη Ρίτσου που θα ακουστούν από τη «Ρωμιοσύνη» (1966), μια θαυμάσια σύζευξη δημοτικού τραγουδιού και υπερρεαλιστικής γραφής, ένα ποιητικό έπος γεμάτο ελπιδοφόρα αγωνιστικά μηνύματα για ελευθερία, δικαιοσύνη κι αδελφότητα. Η συναυλία θα ολοκληρωθεί με τα μοναδικά μελοποιημένα ποιήματα του Κώστα Βάρναλη ‘Οι μοιραίοι’ από την ‘Πολιτεία Β’ και του Γιώργου Σεφέρη ‘Λίγο ακόμα’ από το ‘Μυθιστόρημα’.