Η πρόταση του Μίκη Θεοδωράκη στην Ακαδημία Αθηνών και η ιστορική της σημασία
15.02.2014
Χαιρετίζω τη νέα Ιστοσελίδα του Μίκη Θεοδώρακη, με την οποία ο μεγάλος Έλληνας αγωνιστής θα συνεχίσει τον ακαταπόνητο και ακαταμάχητο αγώνα ζωής του Πολιτισμού κατά της Βαρβαρότητας και θα δώσει με το τεράστιο έργο του ανεξάντλητη πνευματική τροφή στον άνθρωπο. Με το κείμενο αυτό αρχίζω και τη δική μου μικρή συμβολή στην αποστολή και στο έργο της Ιστοσελίδας.
Γιώργος Κασιμάτης
Η ΠΡΟΤΑΣΗ ΤΟΥ ΜΙΚΗ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗ
ΣΤΗΝ ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΑΘΗΝΩΝ ΚΑΙ Η ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΤΗΣ ΣΗΜΑΣΙΑ
Γιώργου Κασιμάτη
Ομ. καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών
-------------------
Στις 3 Νοεμβρίου 2013, ο κορυφαίος Έλληνας συνθέτης και αγωνιστής Μίκης Θεοδώρακης, κατά την επίσημη υποδοχή του στην Ακαδημία Αθηνών ως επίτιμου μέλους της, προέβη σε μια ιστορική πρόταση, η οποία αποτελεί άλλη μια πράξη αγώνα του πολιτισμού κατά της βαρβαρότητας, που συνθέτει ολόκληρη τη ζωή του μεγάλου καλλιτέχνη. Η ιστορική αυτή πρόταση είναι να ανακηρυχθεί επίσημα η Ελλάδα χώρος παγκόσμιας πολιτισμικής κληρονομιάς, η οποία θα τελούσε κάτω από την προστασία της διεθνούς κοινότητας και από την οποία θα αντλούσαν τα πνευματικά της νάματα όλοι οι λαοί.
Τα ύψιστα αγαθά της Ελλάδας –τα υπογραμμίζει και η πρόταση του Μίκη Θεοδώρακη- είναι το αιώνιο και μοναδικό φυσικό κάλος, που υπήρξε αστείρευτη πηγή έμπνευσης και δημιουργίας ανεπανάληπτων έργων Λόγου και Τέχνης, και η ιστορική κληρονομιά της, που αποτέλεσε και μπορεί πάντοτε να αποτελεί ανεξάντλητη πηγή σκέψης και πολιτισμού. Η παγκοσμιότητα της ιστορικής ελληνικής κληρονομιάς θεμελιώνεται σε τρεις υπέρτατες ιδές και αρχές της Ιστορίας που γεννήθηκαν, άνθησαν και καρποφόρησαν στην αρχαία Ελλάδα: στη Δελφική Ιδέα με κέντρο του Δελφούς, που, με διευρυμένο νόημα από εκείνο της υψηλής καλλιτεχνικής σύνθεσης του Σικελιανού, ενέχει την παγκόσμια αρχή πολιτισμικής και πνευματικής συναδέλφωσης των λαών στην Ολυμπιακή Ιδέα με κέντρο την Ολυμπία, που ενέχει την παγκόσμια αρχή της Ειρήνης και της ειρηνικής άμιλλας λαών και ανθρώπων στην Ιδέα του Λόγου, του Κάλους και της Πολιτείας με κέντρο την Αθήνα, όπου η αρχαία Πόλις, η Ακρόπολις και ο Παρθενών ενσαρκώνουν τις παγκόσμιες αρχές του Πολιτισμού: της Σοφίας και της Σωφροσύνης, του Ωραίου και της Αρμονίας και της Πολιτικής Δημοκρατίας.
Η παγκόσμια αυτή κληρονομιά καθιστά αυτοδίκαια την Ελλάδα κέντρο παγκόσμιας προσοχής και έλξης και κέντρο παγκόσμιας πηγής ανάδειξης και ανύψωσης της αξίας του ανθρώπου. Αυτό το αυτονόητο και αυτοδίκαιο του ελλαδικού χώρου, ο Μίκης Θεοδώρακης το έκαμε όραμα και το όραμα το έκαμε ρεαλιστική πρόταση. Ο μεγάλος Έλληνας δημιουργός γνωρίζει πολύ καλά ότι οράματα γέννησαν τα μεγάλα βήματα της Ιστορίας.
Η πρόταση του Μίκη Θεοδώρακη είναι να αναγνωριστεί και να ανακηρυχθεί επίσημα από τη διεθνή κοινότητα η Ελλάδα κέντρο προστασίας της ποιοτικά κορυφαίας ιστορικής κληρονομιάς του κόσμου που φυλάσσει στον ιστορικό της χώρο συγχρόνως να θεσπιστεί ως κέντρο διαρκούς έμπνευσης και πολιτισμικής αναγέννησης της ανθρωπότητας από την παγκόσμια αυτή κληρονομιά μέσα σε ένα περιβάλλον κορυφαίου φυσικού κάλους. Ως πρώτο αυτονόητο βήμα πραγμάτωσης αυτής της πρότασης είναι, νομίζω, αυτό που υποδηλώνεται ήδη στο κείμενο του Μίκη Θεοδώρακη: η μεταφορά της έδρας και εγκατάσταση της UNESCO στην Αθήνα ή στους Δελφούς. Η ίδια η αποστολή του Παγκόσμιου Οργανισμού επιβάλλει την εγκατάστασή του στο χώρο της κορυφαίας παγκόσμιας κληρονομιάς.
Η σημασία αυτής της πρότασης είναι πολύ βαθύτερη από όσο δείχνει η περιγραφή της. Η σημασία της είναι διττή: πρώτον, σημαίνει έξοδο των πηγών του πολιτισμού και της διαρκούς αναγέννησής του από το άθλιο πεδίο της κρίσης, στο οποίο απειλείται άμεσα η υπόστασή τους από την ποταπή και φτηνή εμπορευματοποίησή τους, η οποία έχει ήδη δρομολογηθεί στη χώρα μας με τις παράνομες και βάρβαρες δανειακές συμβάσεις δεύτερον, σημαίνει μετουσίωση της παγκόσμιας κληρονομιάς στο ελεύθερο πεδίο του ελλαδικού χώρου σε όπλο πολιτισμού κατά της παρακμής και της αθλιότητας. Αυτό είναι το βαθύτερο νόημα της πρότασης του Μίκη Θεοδώρακη. Αυτή είναι η σημασία της έννοιας «Ουδετερότητα» της Ελλάδας που συνέδεσε ο μεγάλος Έλληνας αγωνιστής με την αναγνώριση της παγκοσμιότητας της Ελληνικής Ιστορίας, της πολιτισμικής της κληρονομιάς και του αιώνιου φυσικού κάλους του ελλαδικού χώρου.
Η «ουδετερότητα» του Μίκη Θεοδώρακη δεν είναι η ουδετερότητα φυγής από την κρίση και αποφυγής της σύγκρουσης δεν είναι η ουδετερότητα της ανευθυνότητας και της απραξίας. Δεν είναι η ουδετερότητα της διαφύλαξης και προστασίας των υλικών εθνικών συμφερόντων δεν είναι η ουδετερότητα της αδιαφορίας για τους λαούς της γης, ούτε η ουδετερότητα της αποφυγής του πολέμου των ιδεών και των αγώνων για τον άνθρωπο. Είναι ακριβώς το αντίθετο: είναι η μεταφορά από το πεδίο του πολέμου της καταστροφής στο πεδίο του ηρακλείτειου πολέμου που γεννά τη ζωή. Είναι η μετάβαση από το σκοτεινό πεδίο του πολέμου της βαρβαρότητας και του κτήνους στο φωτεινό πεδίο του πολέμου του πολιτισμού, όπου μοναδικό όπλο είναι: το πνεύμα, το κάλος, ο λόγος και η ιστορική μνήμη της Ελληνικής Αρχαιότητας. Αυτό το πεδίο που προτείνει ο Έλληνας Αγωνιστής δεν μπορεί να είναι πεδίο πολέμου της έχθρας και του θανάτου είναι πεδίο της γενετικής συνύπαρξης Πολέμου και Ειρήνης, είναι πεδίο της διαλεκτικής σχέσης του γεννήτορα και της γέννας του πολιτισμού. Ο Μίκης Θεοδώρακης, με την πρόταση του, οραματίζεται την Ελλάδα του Πολέμου που γεννά και την Ειρήνη που τίκτει τον Πολιτισμό την Ελλάδα των Μαραθώνων που γεννούν τους Παρθενώνες. Το παράδειγμα, άλλωστε, της ζωής του ήταν ο Αγώνας για τον Άνθρωπο και τον Πολιτισμό.
Είναι ολοφάνερο ότι η πρόταση προς την Ακαδημία Αθηνών του εμπνευσμένου Έλληνα καλλιτέχνη δεν έγινε από εθνοστρέφεια, αλλά από συνείδηση συμπαντικού πνεύματος. Είναι προϊόν συνείδησης και βαθιάς πεποίθησης ότι η Ιστορία δεν είναι το νεκροταφείο των ιδεών και του πολιτισμού είναι ο δημιουργός του παρόντος και ο μεγάλος σπορέας και καλλιεργητής του μέλλοντος. Είναι προϊόν της μακράς εμπειρίας των αγώνων του μιας ολόκληρης ζωής στο πεδίο τις Αντίστασης και της Τέχνης, ότι ο άνθρωπος και ο πολιτισμός του, γα να ξεφύγει από την παρακμή και την καταστροφή, χρειάζονται κέντρο πνευματικής αναγέννησης και δημιουργίας. Και αυτό δεν μπορεί να είναι άλλο την κοιτίδα του Λόγου και Τέχνης που έπλασαν την αξία του ανθρώπου.
Με την πρόταση αυτή έδειξε στην ανθρωπότητα και στην Ελλάδα το δρόμο διαφύλαξης από την κρίση των παγκόσμιας σημασίας πολιτισμικών αγαθών, που ποδοπατεί καθημερινά, με τη βαριά μπότα των ξένων και ντόπιων οργάνων της, τον άνθρωπο και καταστρέφει τις αξίες του. Ο δρόμος αυτός δεν μπορεί να είναι άλλος από το δρόμο του Πολιτισμού: το δρόμο ανάδειξης, σεβασμού, μελέτης και πνευματικής αξιοποίησης των ύψιστων πολιτισμικών αγαθών, του Κάλους και του Λόγου, στους ιστορικούς χώρους της κοιτίδας τους και της μνήμης τους.
Ας ελπίσομε ότι η Ακαδημία Αθηνών θα δώσει την απαιτούμενη προσοχή στην πρόταση του Μίκη Θεοδώρακη και, ανταποκρινόμενη στην ιστορική για τον παγκόσμιο πολιτισμό και την Ελλάδα σημασία της, θα την εντάξει ως πρώτης σημασίας και προτεραιότητας έργο στην πρώτη σειρά δράσης της υψηλής αποστολής της.
